Doradztwo zawodowe
Program doradztwa zawodowego w III Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej
Cele: Celem doradztwa edukacyjno-zawodowego w liceum jest przygotowanie uczniów do świadomego i samodzielnego planowania kariery oraz podejmowania i zmiany decyzji edukacyjno-zawodowych uwzględniających:
- pogłębianie poznawania samego siebie,
- analizę informacji na temat rynku pracy i systemu edukacji oraz własnej wiedzy,
- rozwijanie kompetencji społecznych sprzyjających efektywnemu funkcjonowaniu w sytuacjach zawodowych,
- wsparcie uczniów w sytuacji wyboru,
- kształtowanie umiejętności aktywnego uczestnictwa na rynku pracy,
- przygotowanie do samodzielnego funkcjonowania na rynku pracy i mobilności zawodowej oraz uczenia się przez całe życie i uczestnictwa w całożyciowym poradnictwie kariery.
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w III Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego umożliwia uczniowi zdobycie wiedzy i umiejętności niezbędnych do poznania siebie, własnych predyspozycji zawodowych, rynku pracy i zasad nim rządzących, a także zaplanowanie własnej kariery edukacyjno-zawodowej.
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru zawodu i dalszego kierunku kształcenia. System określa rolę, zadania i metody oraz formy pracy zawodoznawczej szkolnego doradcy zawodowego oraz nauczycieli w ramach rocznego planu działania i jest włączony do statutu szkoły.
Aktualny rynek pracy stawia coraz wyższe wymagania młodzieży w zatrudnieniu. I dlatego realizacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego (WSDZ) w szkole jest tak istotna we właściwym przygotowaniu uczniów do racjonalnych decyzji edukacyjno-zawodowych. To właśnie tutaj, przyszły absolwent dokonuje najważniejszych wyborów w zakresie wyboru dalszej drogi edukacyjno – zawodowej.
Szkolny Doradca Zawodowy kieruje całością działań z zakresu orientacji i doradztwa
zawodowego w szkole. Organizuje i udziela pomocy uczniom w zakresie poznawania
różnych zawodów; samopoznania własnych predyspozycji zawodowych – zainteresowań,
uzdolnień, samooceny własnych działań i silnych cech osobowości; poznania
przeciwwskazań zdrowotnych do wyboru zawodu i szkoły itp. – oraz ścieżek kształcenia
wyższego i rynku pracy. Zarówno uczeń jak i rodzic mogą zawsze skorzystać z profesjonalnej
pomocy doradczej na terenie macierzystej placówki.
Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego zakłada, że:
- wybór zawodu jest procesem rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia,
- na wybór zawodu wpływaj głównie wartości, czynniki intelektualne, emocjonalne i zdrowotne, rodzaj i poziom wykształcenia rodziny oraz wpływ środowiska,
- preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się w toku życia człowieka,
- prowadzona jest indywidualna i grupowa praca z uczniami, rodzicami i nauczycielami (radą pedagogiczną),
- działania zawodoznawcze są planowane i systematycznie realizowane wg harmonogramu pracy szkoły,
- uczniowie wraz z nauczycielami informatyki s włączani do tworzenia bazy informacyjnej w szkole.
Program WSDZ obejmuje następujące obszary działania – prac z:
- nauczycielami,
- uczniami (klasą),
- rodzicami.
WSDZ w ramach pracy z nauczycielami (radą pedagogiczną) obejmuje:
- utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zgodnie ze statutem szkoły,
- określenie priorytetów w zakresie tworzenia szkolnej bazy środków informacyjno-dydaktycznych z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego,
- realizację działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej i roli przyszłego pracownika,
- prowadzenie zróżnicowanych metod aktywnego poznawania zawodów, osobowo ci i kierunków kształcenia oraz rynku pracy,
- integrację społeczną młodzieży wiejskiej z miejską oraz kształtowanie właściwych stosunków interpersonalnych w środowisku szkolnym,
- zapoznawanie się z zawodami przyszło ci na rynku krajowym i unijnym,
- usytuowanie blisko ucznia profesjonalnej pomocy doradczej zgodnie ze standardami Unii Europejskiej,
- włączanie placówek, instytucji i zakładów pracy w proces orientacji zawodowej m.in.: poradni psychologiczno-pedagogicznych (PPP), urzędów pracy (UP), Ochotniczych Hufców Pracy (OHP), poradni medycyny pracy (PMP).
WSDZ w ramach pracy z uczniami obejmuje:
- poznawanie różnych zawodów,
- poznawanie własnej osobowo ci,
- autodiagnoz preferencji i zainteresowań zawodowych w odniesieniu do specyfiki wybieranych zawodów,
- konfrontowanie własnej samooceny z wymaganiami szkół i zawodów,
- poznawanie struktury i warunków przyj do szkół wy szych,
- pomoc w planowaniu kariery edukacyjno-zawodowej (oraz Indywidualnego Planu Działania – IPD),
- analiz potrzeb rynku pracy i możliwości zatrudnienia na lokalnym, krajowym i unijnym rynku pracy,
- przygotowywanie się do procesów orientacji, mobilno ci oraz radzenia sobie w sytuacjach trudnych: poszukiwanie pierwszej pracy, bezrobocie, ograniczenia zdrowotne itp.,
- indywidualną pracę z osobami niezdecydowanymi, posiadającymi przeciwwskazania zdrowotne w podejmowaniu decyzji edukacyjno-zawodowych oraz mającymi problemy osobiste,
- grupowe zajęcia aktywizujące prawidłowy wybór zawodu i szkoły (np. warsztaty, treningi),
- pomoc w wyborze odpowiedniej praktyki zawodowej w zakładach pracy,
- wskazywanie możliwości uzyskania kwalifikacji zawodowych w systemie poza oświatowym,
- kształtowanie umiejętności wiadomego i realistycznego wyboru i poszukiwania pracy.
WSDZ w ramach pracy z rodzicami obejmuje:
- prezentację założeń pracy informacyjno-doradczej szkoły na rzecz uczniów,
- zajęcia służące wspomaganiu rodziców w procesie podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych przez ich dzieci (np. warsztaty, mediacje, prelekcje),
- włączanie rodziców, jako przedstawicieli różnych zawodów, do działa zawodoznawczych szkoły,
- przedstawienie aktualnej i pełnej oferty edukacyjnej szkolnictwa wyższego,
- indywidualną pracę z rodzicami uczniów, którzy maj problemy: zdrowotne, emocjonalne, decyzyjne, intelektualne, rodzinne itp.,
- gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowych w regionie,
- przedstawienie możliwości zatrudnienia na lokalnym, krajowym i unijnym rynku pracy.
Cele programu WSDZ:
- Aktywizowanie i podnoszenie kompetencji nauczycieli do prowadzenia orientacji i doradztwa zawodowego w szkole.
- Rozwijanie aktywności poznawczej uczniów w kierunku właściwej samooceny swoich możliwości psychofizycznych.
- Poznawanie przez młodzież własnej osobowości w określaniu przydatności zawodowej.
- Przygotowanie uczniów do konstruowania realistycznych planów kariery edukacyjno-zawodowej.
- Kształtowanie wiadomych decyzji w wyborze zawodu i szkoły.
- Aktywizowanie uczniów do poznawania różnych grup zawodowych.
- Inspirowanie młodzie y do poznawania kierunków kształcenia i wymaga edukacyjnych w szkołach wyższych.
- Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej, przełamywanie barier środowiskowych (miasto – wieś) oraz kształtowanie właściwych relacji społecznych.
- Poznawanie rynku pracy oraz zjawisk reorientacji, mobilności zawodowej i bezrobocia.
- Poznawanie zawodów przyszłości w kraju i w Unii Europejskiej.
- Zapoznawanie rodziców z problematyką rozwoju zawodowego dziecka.
- Aktywizowanie rodziców w proces wychowawczy dziecka dotyczący wyboru zawodu i właściwej szkoły wyższej.
- Włączanie placówek, instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i doradztwa zawodowego w szkole.
- Prowadzenie indywidualnego i grupowego doradztwa zawodowego na terenie szkoły.
- Prowadzenie diagnozy środowiska szkół wyższych (ranking) i dostosowanie ofert edukacyjnych do potrzeb uczniów oraz do zmian na rynku pracy.
- Zorganizowanie SzOK-u dla społeczno ci uczniowskiej.
Zadania wynikające z celów programu:
- Harmonogram pracy Liceum.
- Czynniki prawidłowego wyboru zawodu.
- MODUŁ I – klasa I – „Uczeń poznaje siebie”.
- MODUŁ II – klasa II – „Uczeń poznaje różne zawody”.
- MODUŁ III – klasa III – „Kim będę? – Uczeń poznaje ścieżki dalszego kształcenia i rynek pracy”.
- Przewidywane efekty podejmowanych działa .
Ad 1. Harmonogram pracy szkoły
Lp. | Zadania | Realizuj cy | Terminy | Uwagi |
1. | Zorganizowanie szkoleniowej rady | Szkolny | Wrzesień – | Kontakt z |
pedagogicznej na temat „WSDZ w | Doradca | psychologiem | ||
szkole” (ustalenie metod i form | październik | |||
Zawodowy | i PPP | |||
pracy zawodoznawczej w szkole) | ||||
2. | Stworzenie i prowadzenie szkolnej | j. w. | Cały rok | Kontakt z |
szkolny | psychologiem, | |||
Tablicy zawodoznawczej | ||||
PPP, PUP | ||||
3. | Tworzenie internetowej bazy | Doradca, | Cały rok | Współpraca z |
informacyjnej w szkole | nauczyciele | szkolny | PUP, PPP, | |
informatyki | KOWEZiU | |||
4. | Zorganizowanie punktu informacji | Doradca | Cały rok | Kontakt z PPP, |
zawodowej dla uczniów, rodziców | zawodowy | szkolny | PUP i innymi | |
i nauczycieli (stałe uzupełnianie | ośrodkami | |||
bazy informacyjnej) | zajmującymi | |||
się | ||||
doradztwem | ||||
5. | Współpraca z rodzicami | j. w. | Cały rok ( w | Kontakt z PPP |
(spotkania, warsztaty, prelekcje, | zależności | i innymi | ||
konsultacje, porady itp.) | od potrzeb) | placówkami w | ||
zależności od | ||||
potrzeb | ||||
6. | Przeprowadzenie pogadanek | Doradca | ||
zawodoznawczych w klasach I – | zawodowy lub | październik | ||
III (np. „Moja droga do zawodu” ) | wychowawcy | – grudzień | ||
klas I – III | ||||
7. | Opracowanie scenariuszy lekcji do | Doradca | Cały rok | Kontakt z PPP, |
poszczególnych modułów dla | zawodowy | PUP, i innymi | ||
wychowawców klas | instytucjami | |||
8. | Przeprowadzenie lekcji | Wychowawcy | Od | Propozycje |
wychowawczych | klas I – III | października | tematyczne dla | |
(zawodoznawczych) w klasach I – | do końca | wychowawców | ||
III wg. modułów | roku | w modułach | ||
szkolnego | klas I – III | |||
9. | Realizacja wybranych form pracy | Doradca | Od | |
zawodoznawczej z uczniami klas I | zawodowy lub | października | ||
– III ( zajęcia grupowe lub | wychowawcy | do końca | ||
indywidualne) | roku | |||
szkolnego | ||||
10. | Omówienie dokumentacji i | Doradca | Marzec – | Kontakt |
kryteriów przyjęcia uczniów klas | zawodowy | kwiecień | ze szkołami | |
III do szkół wy szych (logowanie | i wychowawcy | wyższymi | ||
internetowe) | ||||
11. | Zorganizowanie wycieczek klas III | Wychowawcy | W | Kontakt |
na Targi Edukacyjne i Dni | i nauczyciele | zależności | z Uczelniami | |
Otwarte w Uczelniach Wy szych | od potrzeb | Wyższymi |
uczniów i | ||||
możliwości | ||||
szkół | ||||
12. | Sprawozdanie z planowanych | Doradca | czerwiec | Omówienie |
i zrealizowanych zada z zakresu | zawodowy | podczas rady | ||
WSDZ | pedagogicznej | |||
13. | Badanie losów absolwentów | Jw. | Wrzesień | Kontakt |
i wychowawcy | przyszłego | z absolwentami | ||
klas III | roku |
Ad. 2 Czynniki prawidłowego wyboru zawodu
Moduł I – klasy I – „Uczeń poznaje siebie”
Lp. | Treści programowe | Uwagi o realizacji |
1. | Poznajemy swoją osobowość – temperament (wpływ | Spotkania z doradcą |
zawodowym, zajęcia z | ||
predyspozycji psychofizycznych na wybór zawodu, | ||
podstaw przedsiębiorczości, | ||
testy, gry i zabawy) | ||
zajęcia z wychowawcą | ||
2. | Analiza swoich mocnych i słabych stron | Zajęcia z podstaw |
przedsiębiorczości, spotkania | ||
(wykonywanie analizy SWOT, testy) | ||
z doradcą zawodowym | ||
3. | Moje warto ci i cele życiowe (określenie własnych | Spotkania z doradcą |
zawodowym, zajęcia z | ||
wizji rozwoju osobowego) | ||
wychowawca | ||
4. | Podejmowanie decyzji (proces podejmowania decyzji, | |
środki do osiągnięcia celu, identyfikacja trudno ci | Spotkania z doradcą | |
i czynników wspomagających podjęcie decyzji. | zawodowym, zajęcia z | |
Zrozumienie konieczno ci przewidywania | wychowawcą | |
konsekwencji własnych decyzji) | ||
5. | Moje plany edukacyjno – zawodowe (założenie | Spotkania z doradcą |
portfolio „Indywidualny Projekt Kariery”, testy | zawodowym, zajęcia z | |
predyspozycji zawodowych, gry i zabawy) | wychowawcą | |
6. | Zajęcia z podstaw | |
Prawa i obowiązki w demokratycznym państwie (np. | przedsiębiorczości, spotkania | |
co to znaczy by asertywnym i kreatywnym w życiu | z doradcą zawodowym, | |
zawodowym) | zajęcia z wychowawcą, | |
psychologiem | ||
7. | Działalno gospodarcza człowieka (odkrywanie | Zajęcia z wychowawcą, |
i rozwijanie aktywnych postaw wobec nauki oraz | spotkania z doradcą | |
przyszłej pracy zawodowej, motywacji do osiągania | zawodowym, nauczyciele | |
celów) | innych przedmiotów | |
8. | Gospodarka rynkowa (uświadomienie konieczności | Zajęcia z wychowawcą, |
spotkania z doradcą | ||
stałej aktywności zawodowej i tworzenie poprawnych | ||
zawodowym, nauczyciele | ||
relacji międzyludzkich w miejscu nauki i pracy) | ||
innych przedmiotów | ||
9. | Organizacja pracy i przepisy bhp – zasady | Zajęcia z wychowawcą |
prawidłowego korzystania z komputera (kształtowanie | i nauczyciele innych |
Moduł II – klasy II – „Uczeń poznaje różne zawody” | ||
Lp. | Treści programowe | Uwagi o realizacji |
1. | Praca w życiu człowieka a wybór zawodu (rola pracy | Zajęcia z podstaw |
w życiu człowieka, określenie własnej postawy | przedsiębiorczości | |
wobec pracy w szkole i w domu) | ||
2. | Co to znaczy dobrze i źle wybrany zawód? (poznanie | Zajęcia z wychowawcą, |
kryteriów właściwego wyboru zawodu – określenie | spotkania z doradcą | |
pozytywów i negatywów zawodowych) | zawodowym | |
3. | Poznajemy zawody (zawody przyszło ci – | Zajęcia z wychowawcą, lekcje |
prezentacje multimedialne, informacje z internetu lub | podstaw przedsiębiorczości, | |
spotkania z przedstawicielami firm, lud mi sukcesu) | spotkania z doradcą | |
zawodowym, przedstawicielami | ||
różnych zawodów | ||
4. | Moje plany edukacyjno – zawodowe (ankiety, cie ki | Zajęcia z wychowawcą, doradcą |
karier, uzupełnianie portfolio „Indywidualny Projekt | zawodowym i psychologiem z | |
Kariery, testy psychologiczne) | PPP | |
5. | Moja przyszło zawodowa (klasyfikacja zawodów | Zajęcia z wychowawcą |
i specjalności) | i doradcą zawodowym | |
6. | Poznajemy różne grupy zawodów (informator | J. w. |
o zawodach, opisy zawodów) |
Moduł III – klasy III – „Kim będę? – Uczeń poznaje ścieżki kształcenia po szkole ponadgimnazjalnej i rynek pracy”
Lp. | Treści programowe | Uwagi o realizacji |
1. | Oferta edukacyjna dla absolwenta szkoły | Zajęcia z wychowawcą, |
ponadgimnazjalnej (system edukacji, zasady | spotkania z doradcą | |
rekrutacji, preferencje dla niektórych kandydatów) | zawodowym | |
2. | Mój rozwój zawodowy (tworzenie cie ki kariery | Zajęcia z wychowawcą, |
zawodowej) | pedagogiem, doradcą | |
zawodowym | ||
3. | Poznajemy programy rynku pracy (pośrednictwo | Zajęcia z doradcą, kontakt z |
pracy, poradnictwo zawodowe, kluby pracy, biura | PUP | |
karier, szkolenia, Mobilne Centra Karier i Informacji | ||
Zawodowej) | ||
4. | Samoocena jako podstawa umiejętności | Zajęcia z wychowawcą, |
rozpoznawania własnych atutów i ograniczeń | doradcą zawodowym, | |
(autoprezentacja, analiza SWOT, testy) | pedagogiem, psychologiem i | |
inne zajęcia edukacyjne | ||
5. | Lokalny i krajowy rynek pracy (dokumentacja | Zajęcia z wychowawcą, |
obowiązująca podczas ubiegania się o pracę – pisanie | zajęcia podstaw | |
CV i listów motywacyjnych, rozmowa | przedsiębiorczości, spotkania | |
kwalifikacyjna) | z doradcą zawodowym, inne |
Ad. 3 Przewidywane efekty podejmowanych działa
Realizacja założonego programu działa z zakresu WSDZ umożliwi młodzieży osiągnięcie znaczących efektów edukacyjnych w prawidłowym wyborze kierunku dalszego kształcenia i drogi zawodowej. Następstwem realizacji tego programu jest równie pomoc rodzinie w wypełnianiu przez nią podstawowych obowiązków społecznych, czyli w wychowaniu i kształtowaniu określonych postaw i zachowań, w szczególności związanych z właściwym planowaniem Kariery Edukacyjno – Zawodowej ich dzieci.
W związku z powyższym, absolwent szkoły będzie umiał określić (opisać):
-
- Różne zawody (siebie w relacji zawodowej, swój zawód w grupie zawodowej, charakterystyk swojego zawodu i pokrewnych zawodów oraz źródła informacji o zawodach),
-
- Swoją osobowo (szczególnie w zakresie silnych cech, na których będzie mógł oprzeć swoją przyszłość, a jednocześnie dokona właściwej samooceny własnych możliwości psychofizycznych celem podjęcia prawidłowej decyzji zawodowej),
-
- Ścieżki kształcenia i rynek pracy (program edukacyjny w wybranej szkole, możliwości ustawicznego kształcenia się oraz regionalny i ogólnopolski rynek pracy – na tej podstawie racjonalnie i trafnie zaplanuje swoją Karierę Edukacyjno-Zawodową),
-
- Poziom zdobytej wiedzy i sprawności w aktywnym i samodzielnym rozwiązywaniu sytuacji edukacyjno-zawodowych,
-
- Warto gromadzonych i przekazywanych informacji zawodoznawczych przez szkolnego doradcą zawodowego,
-
- Rolę i znaczenie profesjonalnej pomocy doradcy zawodowego w ramach bliskiego kontaktu interpersonalnego na terenie macierzystej szkoły.
Efektem końcowym realizacji programu jest przygotowanie ucznia do podejmowania trafnych decyzji w zakresie wyboru przedmiotów maturalnych oraz przygotowanie absolwenta do ukształtowania orientacji zawodowej, umożliwiającej mu aktywne funkcjonowanie na krajowym i unijnym rynku pracy.